Κων/νος Καβάφης

 

Επιθυμίες

Σαν σώματα ωραία νεκρών που δεν εγέρασαν
και τάκλεισαν, με δάκρυα, σε μαυσωλείο λαμπρό,
με ρόδα στο κεφάλι και στα πόδια γιασεμιά --
έτσ' οι επιθυμίες μοιάζουν που επέρασαν
χωρίς να εκπληρωθούν· χωρίς ν' αξιωθεί καμιά
της ηδονής μια νύχτα, ή ένα πρωί της φεγγερό.

Οι ψυχές των γερόντων

Μες στα παληά τα σώματά των τα φθαρμένα
κάθονται των γερόντων η ψυχές.
Τι θλιβερές που είναι η πτωχές
και πως βαρυούνται την ζωή την άθλια που τραβούνε.
Πώς τρέμουν μην την χάσουνε και πώς την αγαπούνε
η σαστισμένες κι αντιφατικές
ψυχές, που κάθονται -κωμικοτραγικές-
μες στα παληά των τα πετσιά τ' αφανισμένα.

Κεριά

Του μέλλοντος οι μέρες στέκοντ' εμπροστά μας
σα μιά σειρά κεράκια αναμένα -
χρυσά, ζεστά, και ζωηρά κεράκια.
Οι περασμένες μέρες πίσω μένουν,
μια θλιβερή γραμμή κεριών σβησμένων·
τα πιο κοντά βγάζουν καπνόν ακόμη,
κρύα κεριά, λιωμένα, και κυρτά.

Δεν θέλω να τα βλέπω· με λυπεί η μορφή των,
και με λυπεί το πρώτο φως των να θυμούμαι.
Εμπρός κυττάζω τ' αναμένα μου κεριά.

Δεν θέλω να γυρίσω να μη διω και φρίξω
τι γρήγορα που η σκοτεινή γραμμή μακραίνει,
τι γρήγορα που τα σβυστά κεριά πληθαίνουν.

βιογραφία (πηγή: lidoriki.com)

Ο Κώστας Καβάφης γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου , το 1863 , ήταν γιός του Πέτρου - Ιωάννη Καβάφη , δραστήριου εμπόρου της εποχής , και της Χαρίκλειας , το γένος Γεωργάκη Φωτιάδη , που καταγόταν από παλιά Φαναριώτικη οικογένεια της Κωνσταντινούπολης . Σημαντικό λοιπόν ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του ποιητή , έπαιξαν αυτά τα δυό στοιχεία , η εμπορική ιδιότητα του πατέρα του και η αρχοντική καταγωγή της μητέρας του . Σε νηπιακή ηλικία βρέθηκε στην Αγγλία , επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια σε ηλικία 9 ετών , οπότε και άρχισε να μαθαίνει την Ελληνική γλώσσα .

Από το 1889 μέχρι το 1922 εργάστηκε ως υπάλληλος στην Αιγυπτιακή Κυβέρνηση , σε κάποιο γραφείο του τμήματος αρδεύσεων . Το 1886 , σε ηλικία 23 ετών δημοσίευσε το πρώτο ποίημά του στο περιοδικό " Εσπερος " της Λειψίας , στη συνέχεια δημοσίευσε κάποια ποιήματά του και κατόπιν σιώπησε γιά αρκετά χρόνια , μέχρι το 1891 , περνώντας , ίσως , μιά περίοδο ..περισυλλογής . Από το επόμενο έτος , 1922 , ξεκίνησε να δημοσιεύει τα ποιήματά του σε μονόφυλλα , τα οποία συγκέντρωνε σε συλλογές . Έτσι δημιουγήθηκε η εντύπωση πως δεν είχε κυκλοφορήσει τις συλλογές του , στην πραγματικότητα όμως δημοσίευσε δύο με τον τίτλο " Ποιήματα " ( Αλεξανδρινές Εκδόσεις ) , τη μιά το 1904 και την άλλη το 1910 . Τα ποιήματα που έγραψε πριν απ' το 1900 , ο ποιητής τα αποκήρυξε , δεν τα τύπωσε στα κατά καιρούς εμφανιζόμενα φυλλάδιά του , εκτός από ένα , το " Πόλις " του 1896 , και κάποια άλλα ακόμη που επεξεργάστηκε απ' την αρχή . Τελικά σαν αντιπροσωπευτικά της τέχνης του αναγνώρισε μόνο 154 ποιήματα .

Η πρώτη έκδοση του συνόλου των ποιημάτων του , εκτός απ' τα..σιωπηρά αποκηρυγμένα και τα ανέκδοτα , έγινε μετά το θάνατό του , με την επιμέλεια του φίλου του ζωγράφου , Τάκη Καλμούχου .

Ο Καβάφης με τα ποιήματά του , πολλά απ' τα οποία είναι ερωτικά και συχνότατα ..ηδονιστικά , με έκδηλη τη ροπή του προς την ομοφυλοφιλία , έφερε στην Ελληνική ποίηση ένα νέο ύφος , που ξάφνιασε με την τόλμη του . Έγραψε στίχους επιγραμματικούς γιατί είχε την ικανότητα να ανακαλύπτει την συμπυκνωμένη δραματική και αισθητική δύναμη που κρύβουν μέσα τους οι λεπτομέρειες .

Η ποίησή του είναι πεζολογική - ε'ιχε καταργήσει τα μέτρα και την ομοιοκαταληξία , η οποία στις λίγες περιπτώσεις που υπάρχει , προσδίδει στο ποίημα κάποιον ..ειρωνικό τόνο , γραμμένη με μιά ιδιόρυθμη ..ημικαθαρεύουσα .

Το πνεύμα της παρακμής που κυριαρχεί στην ποίησή του , τον έφερε κοντά στην πραγματικότητα της Αλεξανδρινής εποχής . Έτσι , μιά σειρά από τα ποιήματά του είναι ιστορικά , με την έννοια πως η ιστορία είτε του δίνει τα σύμβολα γιά την έκφραση των δικών του αντιλήψεων είτε πλαισιώνει τα δικά του προσφιλή θέματα . Η ποίησή του είναι αυστηρά ανθρωποκεντρική και εγωκεντρική , η φύση είναι εξορισμένη από αυτήν , τη μόνη φορά που εμφανίζεται , παρουσιάζεται σαν μιά χαμένη ομορφιά ( θάλασσα του πρωινού ) . Η ποίησή του , αινιγματική στην αρχή , βρήκε στη συνέχεια πρωτοφανή απήχηση στο κοινό , κι' αυτό γιατί ο μοναχικός και παράδοξος ποιητής , δείχνοντας με θάρρος και ειλικρίνεια τις πληγές του - τη μοναξιά , την ανία , το αδιέξοδο - συγκίνησε όλους εκείνους που μέσα στους στίχους του αναγνώριζαν , ίσως , τον εαυτό τους , η έστω ένα...κομμάτι του . Ωστόσο , ο ποιητής έδειξε πως η αξιοπρέπεια πρέπει να αποτελεί την έσχατη ελπίδα του ανθρώπου , όσο απελπισμένος κι' αν είναι . Ποιητικά του έργα : Τείχη ( 1897 ) , Κεριά ( 1899 ) , Το πρώτο σκαλί ( 1899 ) , Θερμοπύλες ( 1903 ) , Περιμένοντας τους βαρβάρους ( 1904 ) , Επιθυμίες ( 1904 ) , Η Πόλις ( 1910 ) , Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον ( 1911 ) , Ιθάκη ( 1911 ) , Επέστρεφε ( 1912 ) , Όσο μπορείς ( 1913 ) , Ομνύει ( 1915 ) , Καισαρίων ( 1918 ) , Το διπλανό τραπέζι ( 1918 ) , Να μείνει ( 1919 ) , Ο Δαρείος ( 1920 ) , Μέρες του 1901 ( 1927 ) , Ας φρόντιζαν ( 1930 ) κ.α .

Στο έργο του περιλαμβάνονται και διάφορα πεζά κείμενα , κυρίως κριτικά σημειώματα , ταξειδιωτικές εντυπώσεις και δοκμια , που ενώ δεν προσθέτουν κάτι ιδιάιτερο ΄σ' αυτό , βοηθάνε όμως στην καλύτερη ερμηνέια του .

 

Ποίημα του Κ.Π. Καβάφη σε τοίχο κτηρίου, στην πόλη Λέιντεν της Ολλανδίας.